”Arbeid er i det store og i det heile ei velsigning. Sjølv om det kan verke som ei forbanning der og då.”

Sveitt salat

(Illustrasjon: Inger K. Giskeødegård)

Endeleg er det sommarferie og vi kan nyte fruktene av vårt daglege strev.

Alt betalt arbeid svekkjer og bryt ned sjela, sa den gamle grekaren Aristoteles. Det er ein filosofisk tese dei nye grekarane  kanskje har festa alt for stor tillit til. Her oppe i det protestantiske nord held vi oss til det bibelske påbodet om at ein skal vere sveitt i panna når ein endeleg set seg ned og tek seg ei brødskive. Arbeid er i det store og i det heile ei velsigning. Sjølv om det kan verke som ei forbanning der og då.

Feriemodus. Då er det annleis for dei som har ferievêr året rundt og kan sveitte utan å arbeide. Grekarane har vore i feriemodus heilt sidan dei slapp inn i EU. Dei skal ha levd på stor fot for lånte pengar og vore slappe på jobben. Men etter den søte kløe kjem den sure svie. Den greske økonomien minkar på femte året. Helsevesen og skuleverk kollapsar. Kvar fjerde grekar har hamna under fattigdomsgrensa. For å få Hellas på føtene igjen, får dei stadig hardare krav om nedskjeringar frå EU og Verdsbanken. Vil dei ikkje, så skal dei. Spare seg til fant.

Vi har alt vore på nettet og sett bilda frå småbåthamna i Pireus, der enorme yachtar duvar i dønningane. Det ser ut til at landet framleis har sine millionærar. Men lystyachtane er ofte registrerte som taxibåtar. Av skattetekniske grunnar, forstår vi.

Drosje. Det er ikkje berre griske pengefolk  og uforstandige politikarar som har leia Hellas utfor det økonomiske stupet. Folk flest skal også ha late humla suse. Ein aviskommentator kan skilte med eigne erfaringar. Han har teke drosje i Aten og blitt nekta kvittering for turen fordi sjåføren ikkje ville betale skatt. Slikt er usolidarisk og umoralsk. Dessutan skaper det kjempeproblem for ein utsend medarbeidar frå Norge når han kjem heim og manglar bilag til reiserekninga.

 Det seier seg sjølv at slikt ikkje går i lengda. Lettsindige middelhavsmenneske må lære seg å tenkje som trauste tyskarar. Her i landet har vi også vore nøydde til å lære oss å setje tæring etter næring.  Har ein ikkje eit romsleg oljefond å ause av, kan ein heller ikkje flotte seg med velferdsstat og trygge jobbar. Vi som bur i nord,  har orden i sysakene. Vi har arbeidd og sveitta og likevel betalt vår skatt med glede. Dyden skal ha si løn. Det ville vere blodig urettferdig om ei europeisk finanskrise skulle gjere innhogg i våre  feriepengar.

Tærne i havet. Vi som bur langt mot nord, lever i eit klima der vi må reise langt for sol og varme. Men det gjer vi så gjerne, no når Syden-reisene har blitt så billige. Det vår tur til å ha late dagar med tærne i Middelhavet. Vi kan gle oss over hyggelege hotellprisar og at det er priskonkurranse på liv og død mellom kafeane langs strandpromenaden.

 Vi sender kelnerane på stadig nye turar etter kjøleg retsina og gresk salat. Dei kan gjerne få køyrt seg litt. Folk står i kø for å overta jobbane deira.

 Arbeidet adlar mannen, seier eit gammalt ord og gammal visdom skal ein ikkje kimse av. Jammen kjenner vi oss litt adelege, vi  lyseraude nordeuropearane som flottar oss på strandkafeane og har ein flokk tenestevillige grekarar til å springe for oss. Det er ei herleg  kjensle til å sitje å smatte og smake på. Vi som elskar arbeidet. Så glade er vi i hardt arbeid, at vi kan sitje slik og sjå på det i timevis.

Kjetil Tandstad (Smp 7. juni 2012)

”Ein gong brukte vi quizkvelden

 som orsaking for å gå ut og ta ein øl.

 No er det motsett. Men vi blir framleis åtvara

 mot dårlege kameratar.”

Quizleik

Det er to dagar etter nasjonaldagen og den 139. dagen i året. Men er det elles noko spesielt med 19. mai?

Ja visst, også dagen i dag er ein minnerik dag, endå så anonymt han har plassert seg mellom 17. mai og pinse. Men på denne sjølvsame dag  i 1536 vart Anne Boleyn halshogd på plenen utanfor Tower i London. På same dag i 1702 opplevde Bergen sin verste  bybrann, noko som ikkje seier så lite.

Namnebrør. Rosenborg Ballklubb vart skipa 19. mai 1917. Rett nok under namnet Odd. Odd tyder spiss og skulle slik vere eit framifrå fotballnamn. Men også fotballklubben i Skien heitte Odd og hadde gjort det sidan 1894. Det var ikkje til å unngå at det vart forvirring for namnebrørne. Først i 1928 tok dei trege trønderane konsekvensen og  skifta namnet til Rosenborg.

19. mai er dessutan fødselsdagen til presten Helge Hognestad, musikaren Pete Townshend og politikaren Ritt Bjerregaard. Slikt er greitt å vite, i tilfelle nokon hadde tenkt å ringje og gratulere. For alle andre er det sant og seie ganske unyttig kunnskap. Skulle vi få bruk for desse opplysningane, tek det oss mindre enn eitt minutt å finne ut av det på Wikipedia.

Men di meir tilgjengelege triviell faktakunnskap blir på nettet, di  viktigare har det blitt å ha svaret på alle slags perifere spørsmål klar i hjernekassa.

 Parat. I tilfelle vi skulle få bruk for dei.  Og det får vi nok, om fjorten dagar eller fire år. For når som helst kan ein bli  dregen med i ein quiz og bli nøydd til å svare på til dømes når Jaqueline Onassis forlet denne verda. Då er det viktig å ha svaret parat: 19. mai 1994. 

 Etter at quizen kom inn i verda, kan ikkje lunsjpausen på jobben lenger brukast til å tøme hovudet og la skravla gå. No er det knivskarp konkurranse om å kjenne byar i Belgia og namnet på det statlege flyselskapet i Kasakstan. Var det Borat Airlines?

 I femtiårsdagar  blir det laga munter quiz med spørsmål frå bursdagsbarnets tidlegare liv. Kven var partnaren han dansa dirty dancing med på utescena under Hjørundfjord-dagane? Alle i selskapet har svaret parat. Alle så nær som kona, a Ingebjørg. Ho hadde hatt inntrykk at det var laksen som lokka.

Flogvit. På quizkvelden i  puben toppar deltakarane laga. Dei kjem dragande med kjenningar og slekt og utanbygds flogvit og klisterhjernar, for no skal det takast revansj for det manglande halve poenget fredagen før.

 Dei sleipaste kjenner kraftig på at dei må slå lens når sigeren er truga. Dei kjem tydeleg letta tilbake frå dobesøket med telefonen i underbuksa og svaret parat. Men det blir knurra ved naboborda: Ingen skal innbille oss at den notoriske skulkaren dei gjekk saman med på vidaregåande plutseleg skulle ha kome på at det var Alexander Fleming som oppdaga penicillinen.

 Men slik har det blitt. Ein frekk tommel på tastaturet kan trumfe både utdanning og livserfaring. Ingen ting gale har skjedd, om ein ikkje blir teken.

Ein gong brukte vi quizkvelden som orsaking for å gå ut og ta ein øl. No er det motsett. Men vi blir framleis åtvara mot dårlege kameratar:

”Pass no på kven du hamnar på bord med.  Kvar gong du skal sitje med berre folk du likar, blir det null poeng på alle spørsmål om sport!”

Kjetil Tandstad (Smp,mai 2012)