God fordøyelse er like viktig som maten. Hugs, du kan ete som ein gris, men skite som ein prins, seier guiden og prøver å lære knipske nordeuropearar å nyte livet på romersk vis.
Det er haustferie. Vi er i Den evige stad for første gong og kjem nyfrelste heim til folk som for lengst har skaffa seg sine eigne Roma-minne og som er berre er så måteleg interesserte i våre.
Som alle andre har vi traska sårføtte blant ruinar på Forum Romanum og pådrege oss kink i nakken i møte med imponerande kyrkjemåleri. Vi har stige andektig over to tusen år gamle dørstokkar og kjent oss samtidige med Paulus og Nero. Men som mange andre har vi også merka at høgverdig kunst og kultur kan bli kvardagsleg etter dagar med overforbruk. Endå ei kyrkje utsmykka av sjølvaste Rafael og Caravaggio? Nei, etter kvart vil vi heller titte i butikkvindauge og kvile beina ved eit kafébord der ein innsmigrande gatemusikant elgar seg innpå og demonstrerer eineståande mangel på respekt for lydlege intimsoner.
Stappmett. Ikkje berre magen, men også auget kan bli stappmett. Då sig interessa frå dei rikt dekorerte taka og veggene og ned til publikum. Kunsten som omgir oss, søkjer å uttrykkje det guddommelege, men det er helst menneske i alle situasjonar og fasongar som er motivet. All god kunst viser oss det storslåtte, det komiske og tragiske og gjer det i stor grad med menneske i hovudrolla. Og sanneleg finn vi ikkje att den skjeggete patriarken frå veggmåleria også i folkemengda, noutstyrt med Hawaii-skjorte og videokamera. Den muskelsvulmande romerske soldaten som spiddar guteborn på kyrkjeveggen har stor likskap med ein breiskuldra student med nasen i reisehandboka. Her er også ein sutrande kjerub i beremeis på ryggen til ei moderne madonna. Ho vender ansiktet sitt oppover mot sollyset som sildrar ned til oss gjennom den opne kuppelen i Pantheon, dette tempelet som keisaren og amatørarkitekten Hadrian teikna i det andre hundreåret og som framleis står om lag som det stod og slår menneska med audmjuk undring.
Dei innfødde romarane feirar hausten i ulljakker og skjerf, medan turistane driv rundt i gatene i shorts og adidastrøyer og synest det er stas med sommar i oktober. Frå hotellvindauget anar vi eit menneskeleg drama. Gjennom det hysteriske bråket frå Berlusconi-fjernsyn og ulike radiokanalar høyrer vi eit barn gråte, ei kvinne klage og ein mann som skjenner høgt og sint. Men kanskje er det berre lydar frå mange ulike leilegheiter som trengjer ut gjennom dei halvopne skoddene og blandar seg i den tronge bakgarden.
Syndarar. I den enorme Maggiore-basilikaen kviler vi oss på ein benk medan vi spionerer på menneska som går inn og ut av den lange rekkja med skriftestolar, som ikkje berre tilbyr syndsforlating på italiensk, men også fransk, spansk og engelsk. Ei gammal nonne med plaga ansikt let seg forsiktig inn i ein av båsane og helsar på presten bak gitteret. Etter lang tid kjem ho ut med spenstige steg og eit lykkeleg halvsmil på leppene. Nestemann er ein middelaldrande sjarmør i svart, som ser ut til å vere i stand til det meste. Men han har langt mindre å angre på, skal vi dømme etter tidsbruken. Han kjem ut av avlukket med det same sjølvfornøgde smilet han hadde då han sette seg inn.
Slik sit vi og fantaserer om folk og dei store og små synder dei må ha vedgått og fått forlating for. Vi kjem til å tenkje på noko den franske forfattaren André Malraux har skrive ein gong. Han spurde ein gammal katolsk prest kva konklusjonar han kunne dra etter å ha høyrt folks skriftemål gjennom eit langt liv. Ein lærer to ting, sa presten. For det første er menneska langt meir ulukkelege enn vi trur. Dessutan er det ei grunnleggjande kjennsgjerning, at det ikkje eksisterer vaksne menneske.
Bakende. Mine Roma-minne? Eg for min del er ikkje vaksnare enn at eg framleis tydeleg ser for meg den svulmande bakenden til ein i dei himmelske skarane som befolkar taket i Det sixtinske kapell. Michelangelo tenkte vel som så at skulle ein først framstille patriarkane svevande på takkvelven, ville det sjå kunstig ut om ikkje i det minste ein av dei hadde rumpa bar når alt folket skulle kikke han opp under gevantane. Inntrykk gjorde også den stramt uniformerte vakta som hadde som oppgåve å halde støynivået på eit anstendig nivå medan folkemassane stimla gjennom kapellet. Kvart andre minutt kom han med eit gjennomtrengande og myndig hy-y-y-sj! All småprat stilna, men steig så gradvis att i styrke heilt til vaktmannen kom med neste inntrengjande hysj.
Det må vere eit spesielt og meiningfylt, men også noko einsforming arbeid å ha som yrke.
(Petit til Sunnmørsposten 5/11-11)
