Går vi så går det

Eg har trassa regnet og gått halvanna kilometer frå butikken og heim med handlenett i hendene. Det kjennest  heilt på grensa av kva som sømer seg for ein vaksen mann.

Travle joggarar trampar forbi i gule refleksvestar og hovudlykter. Slikt høyrer til  dagens orden her på den idylliske grusvegen langs skogkanten. Det er noko heilt anna enn ein mann i sivil som traskar av garde over lange avstandar med posar frå Bunnpris. Våre felles bygdenormer sit djupt i oss alle: Bur ein meir enn 300 meter frå butikken, skal ein ta bilen.

Korleis skal det gå, spør vi oss når avisene fortel  at den gjennomsnittlege norske 15-åringen er mindre fysisk aktiv enn den gjennomsnittlege 70-åringen. Halvparten av 15-åringane greier ikkje å vere fysisk aktive i meir enn ein time. I staden for å pese rundt i naturen og styrke kropp og sjel, slangar ungdommen  seg i sofaen med pc-en. Og som son og dotter, så far og mor.  Rundt 60 prosent av dagens førtiåringar er overvektige. Den eldre generasjonen  lærer av ungdommen og brukar heller kveldane på facebook og twitter enn å jogge i motvind i vintermørkret.

Forskjellen på bygdeliv og byliv er så godt som fordampa i løpet av den siste generasjonen. No veit forskarar å fortelje at nye skilje veks fram. Det som ein gong var magre og senesterke bygdefolk, reinskrapa  av forsaking og hardt fysisk arbeid, har no passert byfolk kva gjeld kilo og manglande kondisjon. Kort og brutalt: Truverdig forsking har slått fast  at no er det bygdisar som er dei feitaste i landet.

 Snakk om å gi oss bygdefolk eit susande slag midt i sjølvkjensla! Det er ikkje til å skjule at vi stundom har kjent oss litt underlegne i storbyen. I slike stunder har vi trøysta oss med at vi kjem frå eit folk som i det minste er hakket tøffare reint fysisk enn kontorpinglene i byen.

No  har vi ikkje det å skryte av. Nokre har prøvd å forklare vektauken på bygdene med ekstra muskelmasse. Ingen ting er som kjent så  tungt som store musklar. Dette er argument som ikkje gjer inntrykk på forskarane. Andre har drege inn dei overdimensjonerte bygdenorske kakeborda. Det er i tilfelle ei delforklaring. Viktigare er nok dei overdådige parkeringsforholda på bygda. Her kan vi alltid ta bilen med og setje han kvar vi vil. Det har krympa omgrepet gangavstand ned til det heilt forsvinnande.

Ta ein tur til storbyen og sjå noko du nesten ikkje ser på bygda: Folk som traskar og går. I staden for å knurre over at dei må gå ein kilometer frå parkeringshuset til kontoret, prisar dei seg lukkeleg over at dei  i det heile fekk plass der. Travle folk spring gjennom sidegatene i staden for å vente på trikk og buss som nesten aldri skal akkurat dit ein skal.

 Berre kjenn etter,  om du ikkje har meir gangsperre etter ei helg i hovudstaden enn etter ein topptur heime. Bli med heim til oss og ta ein kaffi, seier våre urbane vener, vi bur like borti her. Og så ruslar vi saman nokre kilometer i sol eller regn. Slikt hadde berre blitt akseptert på bygda viss det var promille med i spelet og ingen drosjar inne

Skal ein kome i kroppsleg og åndeleg trim, er det først og fremst dei mange små steg som monnar, fortel forskarane. Det treng ikkje å koste noko, anna enn litt skoslit, og det er få av oss som reknar på i dag.  Den spinkle og langnasa filosofen Søren Kierkegaard frå det urbane København var ein av dei som tidleg knekte koden:

 ”Tab for alt ikke lysten til at gå. Jeg går mig hver dag det daglige velbefindende til og går fra enhver sygdom; jeg har gået mig mine tanker til, og jeg kender ingen tanke så tung, at man ikke kan gå fra den. Når man således bliver ved at gå, så går det nok”.

Kjetil Tandstad 3/3-12