Stakkars kommunen

Utskjelt og uthengt, utan nåla i veggen og snart tvangssamanslått. Stakkars kommunen!

Ei av oppgåvene i ei avis er å ta imot publikums ytringar gjennom telefonen.  Nokre innspel er like årvisse som influensaen og julekvelden: Etter kvart snøfall kjem det alltid telefon frå han som  synest fortaua er skammeleg dårleg strødd. Etter kronprinsens fødselsdag er det illsinte innringarar som har lagt merke til at det ikkje vart flagga reglementert frå alle kommunens flaggstenger. Når våren er i anmarsj, ringer ho som irriterer seg over kattedrit og flagrande papir i gatene. No må kommunen lette raua frå kontorstolen og gjere noko med det! Kven eg siktar til? Den som har med slikt å gjere. Teknisk etat. Rette Vedkomande. Kva må ikkje turistane tru!

Knappe tider. Førestellinga om den rike og mektige kommunen, med tilsette som snurrar gjerandslause på kontorstolane sine, er gammal og seigliva. Men det er lenge sidan kommunar flest hadde råd til å halde seg med gatefeiar og innleigde skuleelevar til å halde kommunale  plenar fine og kortklipte. No leiger dei i beste fall inn ein feiemaskin før 17. mai og  ein beitepussar for å halde småskogen unna. Ordførarane har det så magert at dei knapt  har råd til å ha kjeda rundt halsen når dei klappar born og demente på hovudet. Elles står dei i sekk og oske i den forhutla ordførarkøen framfor regjeringskontora for kanskje å få snakke med ein statssekretær. Draumen er å kunne kome heim med nokre ekstra kroner til asfalt eller omsorg. Det er alltid von i hangande snøre.

Hangande hovud. Men ikkje i hangande hovud: Den som har vore innom eit budsjettmøte i kommunen, vil vite at det er nakne nauda som rår. Dei kromglitrande suvane på parkeringsplassen utanfor står i grell kontrast til armoda i kommunestyresalen. Representantane prøver å halde på verdigheita. Sanninga er at dei beste kommunehovud som folkestyret kan oppdrive, står under administrasjon av stat og fylkesmann.

 Eigedomsskatten er halmstrået som ålesundarane klamrar seg til for å få budsjettet i balanse. Dei er også under press for  å selje sin indrefilet av ei forretningstomt til utfordrar nummer ein for den sunnmørske møbelindustrien – det blågule IKEA - for å få pengar i kassa. Dei satsar elles på å krevje både  inn- og utgangsbillett av alle som er innom det nesten avfolka bysentrumet. Tanken er at ein firefelts motorveg til Moa  er det som skal til for å få folk og butikkar til jugendbyen.

Hengemyr. Sal av indrefilet er også freistande for nabokommunen Sykkylven. Her er det Rema 1000 som er mogleg kjøpar og  mogleg frelsar av det lokale sjølvstyret. Den kommunale armoda er stor,  men her er det  ingen planar om eigedomsskatt. Sykkylvspolitikarane held  den blå-blå fanen høgt og  satsar på manna frå himmelen.  Nyleg sa kommunestyret foraktfullt nei til ni millionar rett opp  i handa frå ein lett angrande Nordea-bank. Sykkylvingane meiner dei har krav på endå meir for tort og svie. Storbanken sende nemleg  for nokre år sidan sine glattaste seljarar til bygda og fekk truskuldige lokalpolitikarane med på ein renteavtale som skulle  gi kommunen gull og grøne skogar. Det vart i staden ei økonomisk hengemyr som tappa kommunekassa for mange tital millionar kroner.

Sekk og oske. No må dei folkevalde spørje Robek om lov før dei kan bruke pengane dei ikkje  har. Slikt  er ikkje  det beste drivstoff for lokaldemokratiet. Politikarane fortvilar og ordførarane blir stive i maska av all smilinga dei må drive med for å halde motet oppe

 Den mest aktuelle utvegen no er å slå saman kommunar og driftsunderskot. Større avstand til rådhuset og færre men betre betalte politikarar gjer klaging mindre attraktivt og reduserer politikarkranglinga. Kort sagt: Meir lokaldemokrati for pengane.

Kjetil Tandstad