Cruise-kontroll

Kva er det eigentleg med Geiranger, tenkjer vi endå ein gong. Vi  har stanga gjennom bygda i bilkø og sett på at fire-fem cruiseskip strevar med å lukeparkere i den tronge fjordarmen. Er det denne trengselen turistane kjem for å sjå?

Ti år med verdsarvstatus har ført til ein slik auke i turismen at verdsarven er truga. Dei enorme cruiseskipa og dei lange bilkøane ureinar luft og vatn. Reise- og turistindustrien står for rundt ti prosent av verdas brutto nasjonalprodukt. Di eldre vi blir, di meir reiser vi. Ein stadig  større del av folket i verda gjer det same. Turismen kjem til å auke med 0,7 prosent i løpet av det neste tiåret, fortel prognosane. Det er ikkje småtteri, når utgangspunktet er heile verdas forbruk.

Vår veg. Her må ein vere om seg og sikre seg sin del av den store kaka. Mykje går vår veg. Sydens sol er  ikkje lenger det alle turistar drøymer om. Varmare skal det bli. Sveitte innbyggjarar i tørre og varme land drøymer om saftiggrøne enger, blå fjordar og kvite brear. Draumen kan dei kjøpe relativt billeg hos eit cruisereiarlag nær seg. Om bord i eit flytande hotell får dei alt hjartet kan be om: Basseng og vassklie og fri tilgang til pizza-buffeten. Blinkande restaurantar med trerettars middagar og smilande service  medan verdas vakraste kystlandskap glir forbi utanfor dei store panoramarutene.

Næringsmessig liknar cruiseskipa mykje på oppdrettsanlegga dei passerer i fjordane på norskekysten. Drifta handlar mykje om foring, trivsel og å avgrense at pensjonærane forsvinn. Som oppdrettsnæringa brukar også cruisenæringa norsk natur til å skape store verdiar. Dei skjer ikkje utan forureining, men næringane  let etter seg minimalt med  arbeidsplassar, skatteinntekter og lokal omsetning.

 Slikt er det ikkje noko å gjere med. Cruise er ei internasjonale næring der pinleg låge lønningar og billege internasjonale innkjøp er nødvendig, om gjestene skal få luksus til overkomeleg pris. Litt dryp det no elles  alltids på næringslivet også her i landet, når så mykje folk er på farten. Det er alltid nokre som får lyst på ein softis mellom måltida og som kjøper elgskilt og morosame plasttroll for å hugse kvar dei har vore. Men i Geiranger er trengselen snart så stor at  ein snart må spenne ein kjetting over både fjorden og vegen med skiltet  ”Beklagar, fullt!”.

Luksusproblem. Det er eit luksusproblem. Sunnmøre er fullt av  doggfriske og storslegne bygder med høge fjell og har all verdas plass til naturglade turistar. Mange av lokalsamfunna er endåtil  nesten folketomme i fellesferien. Mykje kan ordnast med eit aldri så lite namnebyte. Det gjeld å setje heile Sunnmøre på kartet.

Storfjorden er i grunnen eit ganske inkjeseiande namn, som vi heller ikkje er åleine om. Døyp Storfjorden diskret om til Geirangerfjorden, frå Svinøya og innover, med alle sine krokar og sidearmar. Då kan  tiltakssame sunnmøringar investere i sitt eige Sea-Walk-anlegg og lokke cruiseturistane i land med iskrem og folkedans, akkurat der dei bur.

Distriktspolitikk i praksis.